న్యూఢిల్లీ : ఈ దశాబ్దం చివరినాటికి… అంటే…2029-30 నాటికి గిగ్ వర్క్‌ఫోర్స్ 2.35 కోట్లకు విస్తరిస్తుందని నీతి ఆయోగ్ నివేదిక పేర్కొంది. కిందటి ఆర్ధికసంవత్సరం(2020-21)లో 77 లక్షల మంది కార్మికులు గిగ్ ఎకానమీలో నిమగ్నమై ఉన్నారని నివేదిక అంచనా వేసింది, ఇది వ్యవసాయేతర శ్రామిక శక్తిలో 2.6 శాతం, లేదా… భారతదేశంలోని మొత్తం శ్రామిక శక్తిలో 1.5 శాతం. నీతి ఆయోగ్, ఈ రోజు(సోమవారం) విడుదల చేసిన ఓ నివేదికలో… గిగ్ వర్క్‌ఫోర్స్ విస్తరణ కొనసాగుతోందని, 2029-30 నాటికి 2.35 కోట్ల మంది కార్మికులకు చేరుకుంటుందని అంచనా వేసింది.
NITIAyog వైస్ చైర్మన్ సుమన్ బేరీ, CEO అమితాబ్ కాంత్, ప్రత్యేకకార్యదర్శి డాక్టర్ K రాజేశ్వరరావు విడుదల చేసిన నివేదిక ప్రకారం… గిగ్ కార్మికులు వ్యవసాయేతర శ్రామిక శక్తిలో 6.7 శాతం, లేదా… మొత్తం 4.1 శాతంగా ఉంటారని అంచనా వేశారు. నివేదిక ప్రకారం… 2020-21 లో 77 లక్షల మంది కార్మికులు గిగ్ ఎకానమీలో నిమగ్నమై ఉన్నారు. ఇది వ్యవసాయేతర శ్రామికశక్తిలో 2.6 శాతం, లేదా… దేశంలోని మొత్తం శ్రామిక శక్తిలో 1.5 శాతంగా ఉంది. కాగా… 2019 లో ఇది 68 లక్షలుగా ఉన్నట్లు అంచనా.
ఇక… 20211-12 నుండి 2019-20 వరకు గిగ్ వర్కర్లకు ఉపాధి స్థితిస్థాపకత GDP పెరుగుదల 1 కంటే ఎక్కువగా ఉందని NITI ఆయోగ్ పేర్కొంది. ఇది అనునిత్యం మొత్తం ఉపాధి స్థితిస్థాపకత కంటే ఎక్కువగా ఉంటుంది. ఇదిలా ఉంటే… గిగ్ వర్క్ అన్ని రంగాల్లో కూడా విస్తరిస్తున్నట్లు నివేదిక వెల్లడించింది. దాదాపు 26.6 లక్షల మంది గిగ్ వర్కర్లు రిటైల్ ట్రేడ్, సేల్స్‌లో, 13 లక్షల మంది రవాణా రంగంలో, 6.2 లక్షల మంది తయారీ రంగంలో, 6.3 లక్షల మంది ఫైనాన్స్, బీమా కార్యకలాపాల్లో పాల్గొంటున్నారని పేర్కొంది.
రిటైల్ రంగంలో 2019-20 నాటికి 15 లక్షల మంది కార్మికులు పెరిగారు, రవాణా రంగంలో 7.8 లక్షల మంది, తయారీ రంగంలో 3.9 లక్షల మంది కార్మికులు పెరిగారు. ఇక… విద్యా రంగం 2019-20 నాటికి 66 వేల నుండి లక్షకు పైగా విస్తరించింది. నీతి ఆయోగ్ నివేదిక ప్రకారం… గిగ్ వర్క్‌లో 47 శాతం మీడియం స్కిల్డ్ ఉద్యోగాల్లో ఉండగా, 22 శాతం హైలీ స్కిల్డ్‌లో, మరో 31 శాతం తక్కువ నైపుణ్యం(poor skill) కలిగిన ఉద్యోగాలలో ఉన్నాయి. మధ్యస్థ నైపుణ్యాలలో కార్మికుల ఏకాగ్రత క్రమంగా తగ్గుతోందని, తక్కువ నైపుణ్యం, అధిక నైపుణ్యం ఉన్నవారి సంఖ్య పెరుగుతోందని ట్రెండ్ నివేదిస్తోంది. మీడియం నైపుణ్యాల ఆధిపత్యం 2030 వరకు కొనసాగుతుందని, ఇతర నైపుణ్యాలతో కూడిన గిగ్ వర్క్ చోటుచేసుకోవచ్చని అంచనా వేయవచ్చునని పేర్కొంది.
NITI ఆయోగ్ విడుదల చేసిన నివేదిక భారత్‌లో గిగ్-ప్లాట్‌ఫారమ్ ఆర్థిక వ్యవస్థపై సమగ్ర దృక్కోణాలు, సిఫార్సులను అందిస్తుంది. కాగా… ఈ నివేదికలోని సిఫార్సులు… మంత్రిత్వ శాఖలు, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాలు, శిక్షణ ప్రొవైడర్లు, ప్లాట్‌ఫారమ్ కంపెనీలు, ఇతర వాటాదారులకు ఈ రంగంలో వృద్ధి/ఉపాధి అవకాశాలను ప్రోత్సహించే క్రమంలో… సహకారంతో పనిచేయడానికి కీలకమైన వనరుగా ఉపయోగపడతాయని అమితాబ్ కాంత్ పేర్కొన్నారు. ప్లాట్‌ఫారమ్ వర్కర్ల కోసం ప్రత్యేకంగా రూపొందించిన ఉత్పత్తుల ద్వారా ఫైనాన్స్ యాక్సెస్‌ను వేగవంతం చేయాలని, ప్రాంతీయ, గ్రామీణ వంటకాలు, వీధి ఆహారం మొదలైన వాటిని విక్రయించే వ్యాపారంలో నిమగ్నమై ఉన్న స్వయం ఉపాధి పొందిన వ్యక్తులను ప్లాట్‌ఫారమ్‌లతో కలుపుతూ, వారి ఉత్పత్తులను విస్తృత మార్కెట్‌లకు విక్రయించడానికి వీలు కల్పించాలని నివేదిక సిఫార్సు చేసింది.